เทศกาลวันปาถั่ว ของญี่ปุ่น

ใครเคยอ่านการ์ตูนญี่ปุ่น หรือดูโดราเอมอน เชื่อว่าต้องเคยเห็นการปาถั่วเพื่อไล่ยักษ์ ในตอนใดก็ตอนหนึ่งแน่ ๆ เคยสงสัยเหมือนกันนะ ว่าทำไมต้องปาถั่ว เสียดายถั่วอะ 555

แล้วทำไมต้องปาถั่วหละ? ตามความเชื่อก็เพื่อไล่สิ่งชั่วร้ายให้ออกไป คนญี่ปุ่นเชื่อว่าถั่วมีพลังวิเศษช่วยขจัดสิ่งชั่วร้ายได้ และให้ยักษ์แทนสัญลักษณ์สื่อถึงสิ่งชั่วร้าย จึงใช้การปาถั่วไล่ยักษ์ เพื่อสื่อถึงการไล่สิ่งไม่ดีให้ออกไป คล้าย ๆ กับใช้ข้าวสารเสกไล่ผีของไทยหละมั้งเนอะ

ซึ่งการปาถั่วนี้ ถือเป็นเทศกาลประจำปีสำคัญอีกหนึ่งเทศกาล ที่จะมีเป็นประจำในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ ของทุกปี หรือจำง่าย ๆ ว่า วันที่ 2 เดือน 2 นั่นเอง ในภาษาญี่ปุ่นเรียกวันนี้ว่า วัน “เซ็ตสึบุน” 節分 (setsubun)

นอกจากนี้ คนญี่ปุ่นยังนับวันนี้เป็นวันสิ้นสุดของฤดูหนาวและเริ่มเข้าฤดูใบไม้ผลิ (แต่ที่ฮอกไกโดคงจะไม่น่าจะเข้าข่ายวันสิ้นสุดฤดูหนาว เพราะหนาวยาวนานกว่าภูมิภาคอื่น ๆ กว่าจะเข้าฤดูใบไม้ผลิคง มีนา นู่นแหละ) ซึ่งจังหวะการเปลี่ยนฤดูนี้แหละ ที่เชื่อว่าจะมีสิ่งชั่วร้ายหรือยักษ์ออกมา จึงต้องทำการไล่ความชั่วร้ายออกไป โดยการปาถั่ว

ตามวัดหรือศาลเจ้าหรือบางเมืองก็จะมีการจัดงานเป็นกิจลักษณะใหญ่โตแบบให้คนเข้าร่วมเทศกาลด้วยกัน หรือถ้าเล็ก ๆ ในครอบครัวก็ให้พ่อแม่ใส่หน้ากากยักษ์ และให้ลูก ๆ ปาถั่วใส่พร้อมกับพูดว่า “โอะนิวะโซะโตะ ฟุคุวะอุจิ” ซึ่งหมายความว่า ยักษ์หรือปิศาจจงออกไปความสุข ความโชคดีจงเข้ามา ถือเป็นกิจกรรมสนุกสนาน สำหรับเด็ก ๆ และครอบครัวได้เป็นอย่างดี

นอกจากยักษ์ และถั่ว แล้วสัญลักษณ์ของวันเซ็ตสึบุน อีกอย่างก็คือ เอะโฮมากิ (恵方巻) หรือข้าวห่อสาหร่ายแท่งยาว ที่จะมีขายเฉพาะวันนี้เท่านั้น ตอนแรกก็แอบสงสัยว่าทำไมวันนี้มีข้าวห่อสาหร่ายขายเยอะจัง ปกติไม่เยอะขนาดนี้ แต่ตัวเองก็ไม่ทันได้ซื้อกลับมาเพราะปกติไม่ค่อยกินพวกข้าวห่อสาหร่าย ชอบซูชิมากกว่า และสาก็ไม่น่าจะอยากกิน เลยไม่ได้ซื้อ ไว้ปีหน้าจะลองซื้อดูบ้างละกัน

แต่เทศกาลทั้งทีจะกินธรรมดาก็คงจะไม่ได้ใช่มะ ใช่เลยค่า คนญี่ปุ่นยังมีความเยอะอีก คือ การกินเอะโฮมากิเนี่ย จะให้เฮง คือเวลากินต้องหันหน้าไปหาทิศโชคดี ซึ่งแต่ละปีก็ไม่เหมือนกันก็ต้องคอยดูว่าปีนี้จะทิศไหน สำหรับปี 2021 ทิศโชคดีคือทิศตะวันออกเฉียงใต้ ไม่พอค่ะไม่พอ ต้องกินให้หมดในทีเดียว ห้ามหยุดกลางคัน และห้ามพูดแต่ให้อธิษฐานขอพรในใจ ซึ่งเชื่อว่าถ้าทำสำเร็จจะสมปรารถนาในสิ่งที่อธิษฐาน

นอกจากจะปาถั่วแล้ว ยังต้องกินถั่วด้วยนะ เอากะเค้าสิ โดยให้กินถั่วเท่ากับหรือมากกว่าอายุตัวเอง 1 เม็ด เพื่อเป็นเคล็ดให้สุขภาพแข็งแรง ปราศจากโรคภัย และโชคดีตลอดปี

ตามห้างก็จะนำสินค้าถั่ว ๆ มาวางจำหน่ายกันตั้งแต่กลางเดือน มกราคม เรียกว่าอะไรที่เป็นถั่วมีหมด ไม่ว่าจะถั่วอบ ถั่วสด ถั่วเคลือบช็อคโกแลต ขนมที่ทำจากถั่ว เรียกว่าวันของถั่วเลยก็ว่าได้ อีกอย่างก็คือหน้ากากยักษ์ที่จะขาดไม่ได้เลยเช่นกัน

แต่ตั้งแต่มาอยู่นี่ก็ยังไม่ค่อยเห็นเทศกาลนี้แถวบ้านเท่าไหร่ อาจจะเพราะทางฮอกไกโดคือหิมะยังท่วม ไม่เห็นจะสิ้นสุดฤดูหนาวสักนิ๊ดดด แต่ก็อาจจะมีกิจกรรมภายในครอบครัวใครครอบครัวมันก็ได้ สำหรับบ้านนี้คงไม่ปาค่ะ เสียดาย กินถั่วดีกว่า 555